De kracht van sociaal leren in moderne organisaties
Sociaal leren – het leren van en met anderen – is een fundamentele manier waarop mensen kennis en vaardigheden verwerven. In organisaties wordt sociaal leren steeds meer erkend als een
krachtige leerstrategie die bijdraagt aan betere kennisdeling, verhoogde betrokkenheid en verbeterde prestaties.
Heb je je weleens afgevraagd waarom het begrijpen van de verschillen tussen formeel en informeel sociaal leren zo belangrijk is? Als learning designer kun je hiermee effectievere leertrajecten ontwikkelen die verschillende behoeften vervullen!
Met de toenemende digitalisering en het groeiende belang van continu leren, wordt het strategisch inzetten van beide vormen van sociaal leren een essentiële vaardigheid. Ontdek in dit artikel hoe je beide vormen optimaal benut in jouw learning journeys!
Wat verstaan we onder formeel sociaal leren?
Formeel sociaal leren is een gestructureerde en
doelgerichte vorm van samen leren waarbij interactie tussen deelnemers bewust wordt ingezet om leerdoelen te bereiken. Het wordt gepland, gefaciliteerd en vaak geëvalueerd binnen een georganiseerde context.
Kenmerken van formeel sociaal leren zijn:
- Het heeft duidelijke, vooraf vastgestelde leerdoelen.
- De interacties worden bewust ontworpen en begeleid.
- Er is vaak een trainer aanwezig.
- De resultaten worden meestal gemeten of geëvalueerd.
- Het vindt plaats binnen een afgebakende tijd en context.
Voorbeelden van formeel sociaal leren? Denk aan groepsdiscussies in een leerplatform, peer-feedback opdrachten en gestructureerde samenwerkingsprojecten. Perfect voor een training waarbij deelnemers in groepen een casus uitwerken of samen reflecteren via een online discussieforum!
Hoe ziet informeel sociaal leren eruit in de praktijk?
Informeel sociaal leren gebeurt
spontaan en natuurlijk tijdens dagelijkse interacties, zonder vooraf bepaalde leerstructuur of -doelen. Het is leren dat ‘gewoon gebeurt’ tijdens het werk of in sociale situaties, vaak onbewust en niet expliciet als leermoment gemarkeerd.
Herken je dit? Informeel sociaal leren zie je terug in:
- gesprekken bij het koffieapparaat of tijdens de lunch;
- vragen stellen aan collega’s via chat of e-mail;
- het observeren hoe anderen hun werk aanpakken;
- spontane uitwisselingen op sociale media en in WhatsApp-groepen;
- het delen van artikelen of video’s die iemand interessant vindt.
Een mooi voorbeeld is wanneer een team na een project spontaan ervaringen uitwisselt, zonder dat dit gepland was. Of wanneer een deelnemer een collega even aanspreekt met een vraag en daar een waardevolle tip uit haalt die helpt bij het verbeteren van de praktijk!
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen formeel en informeel sociaal leren?
De belangrijkste verschillen tussen formeel en informeel sociaal leren liggen in de mate van
structuur, intentionaliteit en meetbaarheid. Beide vormen hebben hun eigen kenmerken die ze uniek maken voor jouw leertrajecten.
| Aspect |
Formeel sociaal leren |
Informeel sociaal leren |
| Structuur |
Georganiseerd en gepland |
Spontaan en ongestructureerd |
| Leerdoelen |
Expliciet en vooraf bepaald |
Impliciet of ter plekke ontstaan |
| Facilitering |
Vaak begeleid door een learning designer |
Zonder formele begeleiding |
| Meetbaarheid |
Meestal gemeten en geëvalueerd |
Moeilijk te meten, vaak niet gedocumenteerd |
| Tijdspad |
Vastgestelde tijdlijn |
Continu en op het moment zelf |
Het belangrijkste verschil? Spontaniteit versus planning! Waar formeel sociaal leren ontworpen is om specifieke kennis of vaardigheden over te brengen, ontstaat informeel sociaal leren uit natuurlijke sociale interacties zonder vooropgezet leerplan.
Wanneer kies je voor formeel en wanneer voor informeel sociaal leren?
Als learning designer maak je keuzes op basis van
leerdoelen en context. Beide benaderingen hebben sterke punten die je strategisch kunt inzetten in jouw learning journeys.
Kies voor formeel sociaal leren wanneer:
- je specifieke, meetbare leerdoelen hebt die je wilt bereiken.
- de kennis of vaardigheden complex zijn en structuur nodig hebben.
- je wilt kunnen aantonen dat leren heeft plaatsgevonden (certificering).
- consistentie belangrijk is (iedereen moet dezelfde kennis opdoen).
- je retrieval practice wilt integreren voor betere kennisretentie.
Kies voor informeel sociaal leren wanneer:
- authenticiteit en praktijkrelevantie voorop staan;
- je een leercultuur wilt stimuleren waar kennis continu wordt gedeeld;
- het gaat om ervaringskennis die moeilijk formeel over te dragen is;
- je flexibiliteit en zelfsturing wilt bevorderen;
- je het leren wilt integreren in de dagelijkse werkflow.
Vraag jezelf af: “Wat wil ik bereiken met deze leersituatie?” Gaat het om een specifieke vaardigheid met duidelijke criteria? Kies dan voor een formele aanpak! Wil je een cultuur van continu leren bevorderen? Investeer dan in het faciliteren van informeel leren.
Hoe kun je formeel en informeel sociaal leren combineren in een blended aanpak?
Een
blended learning aanpak die formeel en informeel sociaal leren combineert, biedt het beste van beide werelden. Met deze strategie creëer je als learning designer een rijke multimodale leerervaring die zowel structuur biedt als ruimte laat voor spontane kennisdeling.
Effectieve combinatiestrategieën voor jouw learning journeys:
- Start met formeel leren als basis en bouw vervolgens ruimte in voor informele uitwisseling.
- Gebruik een leerplatform met zowel gestructureerde modules als open discussieruimtes.
- Organiseer formele leermomenten, maar plan ook tijd voor netwerken en informele gesprekken.
- Laat deelnemers formele leerstof vertalen naar hun eigen praktijk via informele kennisdeling.
- Integreer spaced repetition om het geleerde beter te laten beklijven.
Een concreet voorbeeld? Ontwerp een training waar deelnemers eerst een gestructureerde online module doorlopen, vervolgens samenkomen voor een workshop, en daarna worden aangemoedigd om via een digitaal platform ervaringen te blijven delen. Zo verrijk je formele kennis met informele praktijkervaringen!
Welke technologieën ondersteunen formeel en informeel sociaal leren?
De juiste technologische tools zijn essentieel voor jou als learning designer om beide vormen van sociaal leren effectief te faciliteren. Een
adaptief leerplatform zoals dat van aNewSpring kan zowel formeel als informeel leren ondersteunen.
Vraag een demo aan om te zien hoe ons platform beide leervormen integreert!
Voor formeel sociaal leren zijn deze tools waardevol:
- leerplatforms met discussiefora en groepsopdrachten;
- virtual classrooms voor gestructureerde online sessies;
- quiztools voor peer-assessments en retrieval practice;
- projectmanagementtools voor samenwerkingsopdrachten.
Voor informeel sociaal leren zijn deze tools effectief:
- sociale netwerken binnen organisaties;
- kennisdelingsplatforms waar iedereen kan bijdragen;
- chat- en messaging-apps voor snelle uitwisseling;
- video-sharing platforms voor het delen van korte how-to’s;
- communities of Practice in digitale omgevingen.
Het ideale leerplatform? Eentje dat een naadloze integratie van deze mogelijkheden biedt! Zo kunnen deelnemers gemakkelijk schakelen tussen gestructureerd leren en spontane kennisdeling.
Conclusie: de balans vinden tussen structuur en spontaniteit in sociaal leren
Het vinden van de juiste
balans tussen formeel en informeel sociaal leren is geen kwestie van kiezen, maar van combineren. Als learning designer creëer je de beste resultaten wanneer je beide vormen strategisch inzet!
Enkele praktische tips om deze balans te vinden:
- Analyseer de leerbehoeften van je deelnemers en stem je aanpak daarop af.
- Creëer een leeromgeving die zowel structuur biedt als ruimte laat voor spontane interacties.
- Bouw bewust momenten in voor informele kennisdeling in je learning journeys.
- Zet technologie in die beide vormen van leren ondersteunt en verbindt.
Door bewust beide vormen van sociaal leren in te zetten, creëer je een rijkere leerervaring die beter beklijft. In de praktijk betekent dit dat je leertrajecten ontwikkelt die duidelijke structuur bieden, maar ook ruimte laten voor het onverwachte en spontane – precies zoals de meeste waardevolle leermomenten in het leven ontstaan!
Wil je ontdekken hoe je formeel en informeel sociaal leren kunt integreren in jouw trainingen? Ons platform helpt je om boeiende en blended learning journeys te creëren die het beste van beide werelden combineren.
Neem vandaag nog contact met ons op en ontdek hoe wij je kunnen helpen bij het optimaliseren van jouw leeraanbod!
Bij aNewSpring testen we graag nieuwe dingen uit en dit artikel is daar een resultaat van! Deze blogpost is gegenereerd met AI en gecontroleerd door HI (Human Intelligence).
